Bier bottelen: hoe doe je dit?
Nadat jouw bier in het vat heeft liggen gisten moet je er nog iets mee doen voordat je het kunt drinken: zorgen dat het in de fles komt te zitten. Brouwers noemen dit bottelen. Wil je weten hoe ik dit altijd doe? Lees dan snel verder!
Wat heb je nodig?
Om te bottelen heb je een paar materialen nodig: een emmer (liefst met kraantje), een hevelslang om het bier vanuit het vat over te hevelen naar de emmer, een afvulpijpje (eentje die past op het kraantje van de emmer), ontsmettingsmiddel, flesjes, kroonkurken en een kroonkurkapparaat of kroonkurktang. Natuurlijk heb je ook nog suiker nodig, om de hergisting op fles te verzorgen.
Stap 1: ontsmetten
Waarschijnlijk heb je in mijn andere artikelen al gelezen hoe belangrijk hygiëne is tijdens het brouwen. Het zou zonde zijn als je bij de laatste stap (het bottelen) toch nog het flesje vol stopt met bacteriën. Ontsmet dus alle delen die in aanraking komen met het bier: de hevelslang, emmer, afvulpijpje en de flesjes. Ontsmetten doe ik altijd met onderstaande korreltjes: deze moet je oplossen in warm tot heet water. Daarna nog even naspoelen.
Stap 2: overhevelen
Omdat onder in het gistingsvat (of gistingsfles) de gistresten zijn neergestreken, moet je het bier overhevelen naar een andere emmer. Deze resten wil je niet in je bier. Weet je hoe je moet overhevelen? Zorg dat het gistingsvat hoger staat dan de ‘bottelemmer’ en stop het uiteinde van de hevelslang in het gistingsvat. Houd het andere uiteinde boven de bottelemmer en zuig aan de slang tot je ziet dat het bier naar beneden komt door de slang. Stop op tijd, want anders heb je een volle mond met bier. Laat de slang hangen in de emmer tot het vat leeg is. Et Voilà! Een emmer met bier! Vergeet trouwens niet om tijdens deze fase het SG te meten.
Stap 3: suikerwater maken
Het bier dat uit het vat komt heeft wel alcohol, maar door het waterslot dat in het vat heeft gezeten is al het koolzuur ontsnapt (anders zou het vat een tikkende tijdbom zijn en zou na een tijdje gaan ontploffen). Toch heb je in het bier koolzuur nodig. De gist zal dus nog een klein beetje suiker nodig hebben om deze om te zetten in koolzuur. Dat voeg je toe voordat de kroonkurk op de fles gaat. Je kunt er voor kiezen om in élk flesje een klein beetje suiker te doen, maar dit is een hoop werk. Ik voeg suiker toe in de vorm van suikerwater. Dit suikerwater roer je voordat je gaat bottelen door het bier heen (wel af en toe blijven roeren in de emmer, anders zakt het naar beneden). Suikerwater maak je door suiker met een beetje water te verhitten totdat de suiker is opgelost. Zelf doe ik altijd 5 / 6 gram per liter bier en voeg daar net zoveel water bij zodat de suiker nét onder water staat. Zorg er overigens voor dat je de suiker goed nauwkeurig (!) afmeet. Ik wil je niet bang maken, maar als je teveel suiker in je bier doet krijg je een natte bende. Flesjes kunnen namelijk gaan ontploffen doordat er dan teveel druk wordt opgebouwd. Niet echt de bedoeling volgens mij.
Stap 4: bottelen
Nadat je het suikerwater door je bier hebt gemengd, kun je gaan bottelen. Doe het afvulpijpje op het kraantje van je emmer en draai de kraan open. Het afvulpijpje heeft een pin aan de onderkant die bier doorlaat als de pin wordt ingedrukt. Je drukt deze tegen de bodem van de fles en haalt hem er uit nét voordat het bier over de rand van het flesje komt. Als je het afvulpijpje uit de fles haalt, zul je zien dat het bier tot halverwege de hals komt. Prima!
Stap 5: kroonkurk erop
Dan wordt het tijd om het flesje af te sluiten. Dit doe ik met kroonkurken. Je kunt natuurlijk ook flessen kopen met beugels of flessen die door een kurk afgesloten kunnen worden. Wat jij zelf het fijnste vind. Let wel op bij het kopen van flessen, dat je flessen koopt die bij de (kroon)kurk past. Vooral als je kroonkurken gebruikt, moet je even goed kijken naar de maat. De meest voorkomende kroonkurk heeft een doorsnede van 26mm, maar je hebt ze bijvoorbeeld ook in 29mm. Ik heb speciaal voor dit blogbericht even nieuwe flessen gekocht: halve liters, dat gaat mooi snel. Je hoeft overigens niet altijd nieuwe flessen te kopen. Je kunt natuurlijk ook de flesjes gebruiken waar een ander bier in heeft gezeten: even goed schoonmaken en etiket eraf en ze zijn weer als nieuw. Scheelt dat gelijk een ritje naar de glasbak! Zet je bier na het bottelen een paar dagen op kamertemperatuur weg, zodat de gist weer actief kan worden en de bottelsuiker kan vergisten. Een goede tip als je bierflesjes hergebruikt: spoel ze nadat je het bier opgedronken hebt gelijk om. Dan voorkom je dat je moet gaan schrobben om de gistresten weg te krijgen.
Stap 6: schoonmaken
Heb je alle flesjes gevuld? Dan ben je bijna klaar! Maak voordat je onderuitgezakt gaat zitten al je spullen even goed schoon. Opgedroogd bier gaat plakken en is lastiger om schoon te maken.
Stap 7: afwachten
Na het bottelen moet je even wachten tot het bier te drinken is. Na ongeveer een week zit er genoeg koolzuur op het bier, maar sommige bieren kun je beter pas later drinken. Ik wacht gemiddeld ongeveer 2 / 3 weken met drinken. Geduld is een schone zaak!