In 10 stappen jouw eigen bier brouwen
Sinds een tijdje ben ik zelf bier aan het brouwen. Het kost even wat tijd om je eigen bier te maken, maar het moment dat je een zelf gebrouwen bier openmaakt en er een sissend geluid te horen is, is volgens veel brouwers een magisch moment. Hoe jij ook jouw eigen bier kunt brouwen? Ik leg het je uit in 10 stappen!
Stap 1: schroten
De eerste stap is een goede warming-up als je dit met de hand doet. Bij het schroten maal je de mout door een schrootmolen, waarmee je de moutkorrels kapot maakt. Doordat de korrels kapot zijn, is het makkelijker om de zetmelen (deze worden bij het maischen omgezet in suiker) uit de mout te halen tijdens het brouwproces. Het is niet de bedoeling om de mout zo fijn te malen waardoor het meel wordt. De korrels moeten gebroken zijn.
Stap 2: maischen
Ik zie het vaak als het trekken van een bouillon: maischen. Bij maischen trek je alleen geen bouillon, maar wort. Bij maischen voeg je de geschrootte mout toe aan het water en probeer je zoveel mogelijk zetmeel uit de mout te trekken en deze worden tijdens het maischen omgezet in suiker. Het is de sport om zo veel mogelijk suiker uit de mout te halen. Suiker wordt door gist omgezet in alcohol en koolzuur.
Stap 3: filteren
Wanneer het maischproces achter de rug is, moet je gaan filteren. Hierdoor zorg je dat de wort (wat uiteindelijk het bier wordt) van het bostel (moutresten) gescheiden wordt. Na het filteren moet je nog één keer het bostel overgieten met water (spoelwater, 78 graden) om zo de achtergebleven suikers eruit te spoelen. Hoe minder suikers je weggooit, hoe beter!
Stap 4: koken
Vervolgens breng je de wort aan de kook. Het koken van de wort heeft 3 redenen: het doden van bacteriën, het neerslaan van eiwitten (deze zakken naar de bodem) en hiermee onttrek je de alfazuren uit de hop. In deze stap moet je dus ook de hop toevoegen. Hoe langer je hop laat meekoken hoe meer bitterheid hij afgeeft, maar minder hoppige smaak. Daarom wordt hop in verschillende stadia toegevoegd. Sommige hopsoorten worden vooral voor hun bitterheid gebruikt en sommige voor hun aroma. Aromahop wordt vaak dus aan het eind van het koken toegevoegd.
Stap 5: koelen
Na het koken van de wort is het de bedoeling dat deze zo snel mogelijk wordt afgekoeld. Dit moet zo snel mogelijk, om zo besmetting te voorkomen. Een besmetting kan leiden tot verschillende afwijkingen in het bier. Het koelen van bier doe je met een platenkoeler of een dompelkoeler (zie de foto hieronder). Hier gaat koud water in en komt als warm water eruit. Het water koelt de wort. De wort moet teruggebracht worden tot rond de 25 graden, zie hiervoor de beschrijving van de gist. Na het koelen van de wort moet je een monster nemen om het suikergehalte (SG) te meten. Dit doe je met een hydrometer. Hierdoor kun je achteraf bepalen hoe veel alcohol er in je bier zit.
Stap 6: gist starten
Ready, set, go! Net zoals bij een hardloopwedstrijd moeten ook de gistcellen een startsein krijgen. In een zakje zitten vaak miljoenen gistcellen en deze cellen moeten allemaal weten dat er wat gaat gebeuren. Bij drooggist moet je deze op gang helpen door deze in een glas lauw water te gieten, even goed roeren en dan laten staan. Je hebt ook zakjes waar al een vloeistof in zit. Je start de gist door een zakje in dit zakje kapot te knijpen. Weet je nog dat je vroeger op de kermis van die zakjes kon winnen die je in moest knijpen en dat het zakje dan bol ging staan om uiteindelijk te ontploffen? Dit deed me daaraan denken. Het zakje gaat ook bol staan, maar wees niet bang, dit zakje ontploft niet!
Stap 7: overhevelen en gist toevoegen
Gist houdt van suikers en zuurstof. Suikers zitten in de wort en je moet proberen om de wort te mengen met zo veel mogelijk zuurstof. Je moet het dus lekker laten kletteren!
Stap 8: gisting
Dan zit jouw werk er grotendeels op. Je sluit het gistingsvat (met waterslot!) goed af en zet het op een plek die goed is voor jouw gist. Elke gistsoort doet zijn werk weer op een andere temperatuur, lees hiervoor de verpakking van het gist. Na het afsluiten van het vat is het tijd om te wachten. Je kunt na een paar uur al geluiden verwachten uit het waterslot. Dit is een teken dat het gist goed is gestart.
Stap 9: lageren
Na het vergisten wordt aangeraden om jouw bier te lageren. Bij lageren zet je het bier weg op een lage temperatuur en dit heeft als voordeel dat ongewenste smaken verdwijnen, er al wat koolzuur oplost in je bier en de schuimstabiliteit toeneemt. Hoe lang lageren duurt? Hoe lager de temperatuur, hoe langer je moet lageren.
Bonusstap: drooghoppen
Dit is eigenlijk een extra stap voor hoppige bieren die een extra hoparoma mogen krijgen: drooghoppen. Je weet inmiddels dat hoe langer je hop laat meekoken, hoe meer bitterheid deze afgeeft. Als je hop kort laat meekoken geeft de hop aroma af, hoewel dit wel snel vervliegt. Wat nou als je hop helemaal niet laat meekoken, maar kort voordat het de fles in gaat nog even in het bier laat zakken? Dan geeft het een heerlijke geur af! Dit noem je drooghoppen of dryhoppen.
Stap 10: bottelen
Na het lageren is het tijd om te bottelen. Hierbij vul je de flessen met bier en sluit je deze af met een kroonkurk, een beugel of een kurk. Voeg voordat je de flessen gaat vullen suikerwater toe aan het wort, om te zorgen dat de gist nog even aan het werk kan. De gist moet er namelijk voor zorgen dat er koolzuur op het bier komt: zonder koolzuur geen bier!
Het verschilt per bier wanneer deze klaar is om te schenken. Sommige bieren zijn na 2 weken al prima, terwijl je op sommige bieren misschien wel een paar maanden moet wachten. Geduld is een schone zaak!
Dag Fabian, wat een leuke blog ik lees hem met plezier, ik ben ook net gaan brouwen met een easy brew-30 van Arsegan.
ook mooie foto’s ik ben benieuwd hoe je bier smaakt.
Hallo Kees , hoe is je bier geworden want ik denk er ook over om te gaan brouwen. Groet van Roel
Leuk blog Fabian, helder geschreven en met veel enthousiasme, good job!